Değerlendirme: Brezilya

Brezilya, G. Amerika'nın Portekizce konuşan yegane ülkesi olmasının yanısıra renkliliği, hareketliliği sebebiyle de hak ediyor "nevi şahsına münhasır" sıfatını.
Amerika'da (artık neredeyse ABD'de bile) İspanyolca mutlak hakimiyet kurmuşken, her yer İspanyol hegemonyası altında inim inim inlerken Brezilya'nın hangi akla hizmet Portekizci olduğundan dem vurayım öncelikle.
16. yüzyılın başında İspanya ve Portekiz emperyalizmin temellerini atarak orayı burayı keşfetme (sanki işgal desek daha mı yerinde olacak!) yarışına girmişken, kısa süre sonra doğal olarak senindi - benimdi kavgasına başlıyorlar. Katoliklik'in yayılması, Vatikan'ın cebinin -dolması da dolması- sebebiyle o zamana kadar gidişattan ziyadesiyle memnun olan papa tehlike sinyalleri sonrasında paniğe kapılıyor ve dahiyane bir fikirle Portekiz'in ve İspanya'nın keşfedeceği toprakları ayırmaya karar veriyor. Atlantik'in tam ortasından geçen bir çizgi çiziyor ve diyor ki: "Çizginin doğusu Portekiz'indir, batısı İspanya'nın!" Ancak, bakir koca Amerika'nın İspanya'ya gittiğini gören Portekizliler itiraz ediyorlar. Bu mızmızlanma sonucunda papa çizgiyi biraz daha batıya kaydırıyor ve böylelikle Amerika'nın en doğusu (=Brezilya) Portekiz bölgesine geçiyor. İşte bundandır ki, Brezilya haricinde (kuzey hariç) tüm Amerika İspanyol sömürgesi olmuştur, ve işte bundandır ki Asya'da ve Afrika'da bol bol Portekiz sömürgesi varken (Angola, Mozambik, Macau, Doğu Timor,vb) buralarda İspanyol sömürgesi yok denecek kadar azdır.
Brezilya, G.Amerika'nın en büyük ve en kalabalık ülkesi. Bunda diğer İspanyolca konuşan ülkeler gereksizce bölünmüşken, Brezilya'nın "Tek millet, tek bayrak, tek vatan, tek devlet" mottosu altında birleşmişliğinin payı elbette büyük. Ülke böyle büyük olunca doğal olarak çeşit çeşit kültürü de bünyesinde barındırıyor. Şili ve Ekvador haricinde tüm G. Amerika ülkeleriyle komşu olunca (=10 adet) ve her komşudan da biraz kültür ithal edince kültür bereketi daha da artıyor.
Güneydeki Brezilyalılar Uruguay ve Arjantin etkisinde mate bağımlılığı yaşarken (insan trafik kazasını elinde mateyle izler mi! Güney Brezilya'da izler), Rio'dakiler öz kültürleri sambayla yatıp kalkıyor, kıvrak kıvrak dansediyor. Salvador'daki çikolata renkli Brezilyalılar Afrika'dan alıp getirdikleri, Brezilya'nın taşıyla toprağıyla yoğurdukları kavga+dans'ları capoeirayla coşarken, kuzeydeki sahillerde (Natal, Recife, Maceio, Fortaleza, vb) keyfi yerindegiller yan gelip yatarken capirinha'larını yudumluyor. (Arzu edilirse kokteyl votka ile oluşturalabilinir, ona da capiroska diye hitap edilir.) "Başkent kurmakta zorlama yoktur" mentalitesini özümseyememiş neferlerin metazori şekilde oluşturdukları yeni başkent Brasilia'da memurlar dolmuşlarla ev-iş arası mekik dokurken, Amazon'da da çoğunlukla yerli kökenden gelen halk, turistleri oluk oluk Amazon Nehri'nin derinliklerine taşıyor.
Brezilya, işte böylesine hareketli, neşeli, rengarenk bir ülke. Tabii, Cidade de Deus (City of God) filminde çarpıcı bir şekilde işlenen favela (=suç oranının belki de dünya rekoru kırdığı Brezilya varoşları) gerçeğini de unutmamak gerek elbet. (Fragman) Ekonomik uçurum Türkiye'ye rahmet okutacak cinsten olsa da, dolayısıyla özellikle Rio'da her an her an saniye suç konusu paranoya yaratsa da gezimin en önemli noktalarından biriydi. 1 ay kaldım ama yine de gitmek isterim, yine de giderim.
(****)



İzmir

Şelaleler şelalesi Iguazu

Brezilya-Arjantin arasındaki güzeller güzeli Iguazu Şelalesi'ndeydim son 2 gün...
Şelaleyi her iki ülke tarafından da görmek mümkün. Aslında bir şelaleden bahsetmek yanlış olur. Burası bir şelaleler silsilesi.
Hangi tarafın daha güzel olduğu konusunda süregelen gereksiz bir tartışma var. Oldum olası, bu tip mukayeselerden hoşlanmamışımdır. Nitekim, iki tarafından da kendine has güzellikleri var. Bu güzellikleri ayrı ayrı yaşamak varken neden birisini öne çıkarıp öyle ya da böyle diğerini kötülemiş olalım ki...
İlk gün Brezilya, ikinci gün Arjantin tarafını gezdim. Şelalelerin çoğu Arjantin tarafından dökülüyor. Dolayısıyla, Brezilya kanadı karşı taraftan çok daha panoramik bir görüntü sunuyor. Arjantin tarafında ise çağlayanın neredeyse içine kadar giriyorsunuz. Oldukça ıslak bir deneyim oluyor haliyle. "Yeteri kadar ıslanmadım" diye hayıflananlar için ise botla dipten yaklaşıp bizzat suyun altına girme konseptli bot turları var. Gayet eğlenceli ve sıcak havada serinletici bir atraksiyon...
En haşmetli çağlayan Garganta del Diablo. Sesi yeri göğü inletiyor.
Su bazlı güzelliklerin yanında, Milli Park içindeki kelebekler ve coati isimli sevimli garip yaratıklar geziyi daha da eğlenceli hale getiriyor. Coatiler sevimli, ancak girişe "Do not touch coatis. They can and will bite - Coatilere dokunmayın. Isırabilirler ve ısıracaklardır" gibi bir uyarı konmuş. Fazla bulaşmamakta fayda var.
Gezimin önemli noktalardan biri olan Iguazu'yu da görmüş olmanın verdiği mutlulukla şimdi yönümü Bolivya'ya doğru çeviriyorum ve bu akşam yine 30 saat sürecek bir yolculukla Kuzey Arjantin'deki Salta'ya doğru yola çıkıyorum...





Puerto Iguazu - Arjantin

Rio'dan izlenimler

Karnaval ne değildir?
Karnaval, bol tüylü yarı çıplak bayanların sokaklarda bütün gün sağa sola el sallayarak dolaştığı bir organizasyon değildir. Rio Karnavalı deyince gözleri faltaşı gibi açılan, hormonal faaliyetlere ivme veren sevgili dostlara birkaç noktayı izah etmek isterim...
Karnaval şubat ya da mart ayının değişen zamanlarında, 4 gün sürecek şekilde bütün Brezilya'da kutlanan bir süreç. Bu zaman esnasında ülkenin bütün kentlerinde sabahlara kadar süren sokak eğlenceleri, konserler yeri göğü inletiyor. Günün her saatinde ve her meydanında eğlence eksik olmuyor. En popüler olanlar malumunuz Rio'daki ve Salvador'daki karnavallar.
Bizim yıllardır TV'de gördüğümüz "Rio Karnavalı şahane, işte çarpıcı görüntüler" manzaraları ise Rio'daki 65.000 kişilik Sambodromo'da karnavalın 2. ve 3. gecelerinde yapılan toplam 13 samba okulunun (ilk gun 6 - ikinci gun 7) yarıştığı bir yarışma/şenlikten ibaret. Bir anlamda, buzdağının görünen ve cilalanmış kısmı. Karnavalı yalnızca bu görüntülere sıkıştırmaya çalışmak karnavala yapılacak en büyük haksızlık olur. 23 Nisan'da, ezberlediği şiiri okul töreninde okumadan önce heyecandan ayılıp bayılan zavallı miniklerin, 2 ay boyunca yüzyıllık MAN belediye otobüsleriyle stad yollarında git-gel sersefil olmuş çilekeşlerin, pano gösterisi sırasında karşı taraftan izleyen annesine yerini belli etmek amacıyla öğretmenin fırça ihtimalini umursamadan Türk bayrağında yeşil kaldıran cesur yüreklerin maziye gömülüp unutulup gitmesi, akıllarda yalnızca zamanında Halit Kıvanç'ın sunduğu ve bilimum ülke çocuğunun hoplayıp zıpladığı gösterinin kalması gibi bir durum.

Sambodromo'daki bu gösteriye girmek ve ortalardan seyretmek istiyorsanız, "Kırk yılın sırtı bir defa Rio Karnavalı'na geliyoruz, neyse ne artık" diyen turistlerin cebini vakumlamak üzere 300-500 YTL'den satışa çıkarılmış biletlerden almanız gerekiyor. Zaten konaklama için normalin 5 katı para ödemekten ziyadesiyle sıkıntılı olan ben, daha fazla "neyse ne" diyemedim, kale arkası tadındaki daha ucuzca bölgeden biletimi aldım ve ikinci gün gösterisini izlemeye başladım. Her okulun şovu 1 saat 20 dakika sürüyor. Devasa boyutlarda hazırlanmış yürüyen büyük sahnelerin üzerinde kah ayçiçeği, kah zürafa, kah cep telefonu kılığına bürünmüş binlerce dansçı ve yarı çıplak bayan samba yapıp duruyor. Harika bir şölen! Normalde 1 dakika 20 saniye süren şarkıyı 60 defa tekrarlamak suretiyle 1 saat 20 dakikaya yayan şarkıcı 65.000 seyirciyi coşturuyor, seyirciler kesintisiz şekilde şarkıya eşlik ediyor; ama kimsenin şarkının aynı olduğuna aldırdığı yok. İzdihamsal kalabalıkta avuç kadar yer bulan derhal samba yapmaya başlıyor. İnat edip sonuna kadar izlemeye karar verdiğim gösteri 21.00'de başlayıp 06.30'da bitti! Gün doğarken binlerce kişi, çoluk çocuk hala dans ediyordu. Uykudan kafam sağa sola düşerken, yarı açık gözlerimle etrafı süzdüğümde yandaki tombul teyzenin saatin 06'sında yüksek tempo samba yaptığı görünce, "Allah, bu insanları eğlencesizlikle terbiye etmesin" diye düşündüm. Gösteri sonrasında sokaklara dökülen kalabalık, 07.30 itibariyle eğlenmeye, alkol tüketmeye devam ediyordu...
Tüylü çıplak bayanların yalnızca Sambodromo'daki bu özel gösteride olduğunu anlayan ve konunun herkes tarafından da bu şekilde anlaşılmasını arzu eden ben, arta kalan vakitlerde bu doğa harikası, capcanlı şehrin enfes görüntüler sunan tepelerini, plajlarını gezdim. Şehri Corcovado Tepesi'nden kutsayan Cristo Redentor (Koruyucu İsa) heykeli beklediğimden biraz küçük çıktı ama yine de mükemmel bir siluet oluşturuyor. Garip şekilli yarımada Pão de Açucar Tepesi de sahane bir yer. Copacabana ve Ipanema sahilleri her zaman canlı. Bu inanılmaz sıcakta serinlemek için birebir... Benim kaldığım Santa Tereza ve aşağısındaki Lapa bölgesi sabaha kadar süren gece hayatıyla şehrin en dinamik yerlerinden. Merkez - Centro'da da her akşam muhakkak bir eğlence var.
Rio hareketli, canlı, harika bir kent. Suç oranının yüksek olması gibi bir sıkıntısı olsa da muhakkak görülmesi gereken bir yer...

(NOT: Az once aciklanan sonuclara gore, sabah 5.30'da sahne alan son takim Beija-Flor yarismayi kazandi. Kendilerini tebrik ediyorum.)

Rio de Janeiro - Brezilya

Karnaval'dan izlenimler

Karnaval nedir?
Dusunun ki Turkiye futbolda dunya sampiyonu olmus; BJK-FB-GS ayirmaksizin, futbol primitif spordur ben ilgilenmem diye burun kivirmaksizin tum Turkiye sokaklara inmisiz, deli gibi egleniyoruz, hepimiz dur durak bilmeden dans edebiliyoruz, yuksek sesli muzigi hepimiz cok seviyoruz ve bu is boyle 4 gun gece-gunduz suruyor, bana misin demiyoruz. Bizim gibi oynak bir halkin bile tasavvur etmekte zorlanacagi bir surec!
Sabah 9'da 37 derece sicak - %80 nem demeden toplanmis onbinlerce kisi el ele, omuz omuza, ten tene (dolayisiyla hissedilen sicaklik 60-70 derece oluyor) bagiriyor, dans ediyor, canhiras bir eglenme sureci akip gidiyor. Olay gece 04-05'e kadar suruyor. Birkac saat uyuyup aynen devam...
Karnavalda bir de Maracana'da mac seyretme firsatim oldu ki degmeyin keyfime. Devasa stadda elemeli kupa maclarinin sonuncusunda Rio derbisi Vasco - Fluminense macini izledik. 4-4 gibi bol gollu bir mac oldu.
Bugun fazla yazamiyorum. Malum karnavallik hali. Disarida hareket basladi. Copacabana'dan selamlar...






Rio de Janeiro - Brezilya